آشنایی با سمعک
آشنایی با سمعک
اکثر والدین و مربیان کودکان دارای آسیب های شنوایی اطلاعات کمی در مورد سمعک و وسایل کمک شنیداری دارند.درصورتی که دانستن اهمیت تحریک صوتی و تقویت صدا در کودکان دارای آسیب شنوایی حیاتی است.نوزاد شنوا از طریق حس شنوایی اطرافش را تجربه کرده و محیط را شناسایی می کند.او قادر است صدای مادرش را تشخیص دهد و با آن آرام شود.به تدریج صدا و تشخیص آن جز مهمی از اکتشافات اولیه نوزاد شنوا می شود.از طریق صدا،وی اکثر صداهای آشنایان و ارتباطات آرامش بخش را تشخیص می دهد.با آغاز تشخیص و پیوستن معنی به صداهای گفتاری و به دنبال آن تقلید صداهای گفتاری،رشد زبان آغاز می شود.کودک شنوا در یک سالگی قادر به بیان تک کلمات و در۳۶ ماهگی در حد قابل قبولی قادر به استفاده از زبان مادریش می باشد.
حال درمورد کودکی که حس شنوایی اش آسیب دیده چه اتفاقی می افتد؟مسلما در چنین مواردی گفتار و زبان شفاهی بصورت طبیعی همانند کودک شنوا رشد نخواهد کرد.بنابراین این گونه کودکان نیاز به مداخله اولیه برای رشد گفتار و زبان دارند. می توان گفت مهمترین شکل از مداخله برای بسیاری از کودکان دارای آسیب شنوایی انتخاب و تنظیم سمعک مناسب می باشد.ضروری است که والدین و مربیان کودک با همکاری همدیگر کودک خردسال را در استفاده از سمعک هدایت کنند.
انواع سمعک:
بر اساس شکل ظاهری سمعک،می توان آنرا به چها نوع جیبی،پشت گوشی،عینکی و داخل گوشی تقسیم کرد.متداول ترین سمعک های مورد استفاده برای کودکان مبتلا به آسیب شنوایی سمعک های جیبی و پشت گوشی است.
اجزا سمعک:
سمعک دارای قسمت های مختلفی است که در زیر به شرح هریک از آنها می پردازیم:
میکروفون،تقویت کننده،گوشی و تلفن کویل:
وظیفه میکروفون دریافت صداست.از طریق میکروفون،صدا به امواج الکتریکی تبدیل شده و وارد سمعک می شود.سپس امواج الکتریکی وارد تقویت کننده شده و پس از تقویت به گوشی منتقل می شوند.درگوشی امواج الکتریکی تقویت شده مجددا به امواج صوتی تبدیل می شود.
اکثر سمعک ها دارای قطعه ویژه ای به نام تلفن کویل هستند.تلفن کویل سیم پیچی است که با تغییر میدان مغناطیسی،در آن جریان الکتریکی ایجاد می شود.بنابراین وظیفه تلفن کویل مشابه میکروفون است با این تفاوت که در میکروفون امواج صوتی به امواج الکتریکی تبدیل می شوند ولی در تلفن کویل تغییرات میدان مغناطیسی به جریان الکتریکی تبدیل می شود.در صورتی که تلفن کویل در مجاورت میدان مغناطیسی گوشی تلفن قرار گیرد در آن جریان الکتریکی الغا می شود،این جریان الکتریکی وارد تقویت کننده شده و پس از آنکه به گوشی سمعک منتقل شد به امواج صوتی تبدیل می شود.
کلید روشن و خاموش:
این کلید مانند کلید روشن و خاموش سایر وسایل الکتریکی است و کار آن روشن و خاموش کردن سمعک است.
باتری:
وظیفه باتری فراهم کردن انرژی الکتریکی مورد نیاز سمعک است.باتری دارای دو قطب مثبت و منفی است.قطب مثبت باتری باید در مقابل علامت مثبت محل جاگذاری باتری در سمعک قرار گیرد.باتری مورد استفاده در سمعک های جیبی معمولا از نوع قلمی است ولی در سمعک های پشت گوشی باتری شبیه دگمه می باشد،این نوع باتری دارای انواع و شماره های مختلفی است.شماره های باتری ها عبارت اند از:۱۰،۱۳،۳۱۲و۶۷۵٫
هنگام خرید باتری باید به نوع و شماره آن توجه داشت.باتری را می توان از شنوایی شناس یا از فروشنده سمعک خریداری کرد.قبل از خرید باتری باید با دیدن تاریخ انقضا مصرف مطمئن شد که باتری تازه است.همچنین می توان هرروز باتری سمعک را به وسیله آزمونگر باتری بررسی و از عملکرد آن اطمینان حاصل کرد.درصورتی که باتری تازه باشد عقربه آزمونگر ۱ ولت یا بیشتر را نشان می دهد.اگر عقربه کمتر از ۱ولت را نشان دهد باتری قابل استفاده نیست.در نوع دیگری از آزمونگرها با قرار دادن باتری در آزمونگر،چراغ آن روشن می شود.درصورتی که چراغ آزمونگر روشن نشود باتری غیر قابل استفاده است.
عمرباتری به عواملی نظیر درجه ولوم سمعک،تعداد ساعات استفاده از سمعک،جنس باتری و نحوه مراقبت و نگهداری از آن وابسته است.توجه به این نکته ضروری است که هیچگاه نباید از باتری ساعت در سمعک استفاده کرد.
ولوم:
این دگمه صدای سمعک را کم وزیاد می کند و دارای درجات یا شماره های مختلفی است.در مواردی که ولوم شماره گذاری نشده باشد ممکن است شنوایی شناس با استفاده از لاک ناخن یا لاک تایپ آنرا علامت گذاری کند.تنظیم ولوم به وسیله شنوایی شناس صورت می گیرد.درصورتی که صدا به قدر کافی برای کودک بلند نباشد می توان ولوم را افزایش داد و در مواردی که صدا بسیار بلند است یا در صورت مشاهده گریه،پلک زدن،پریدن یا خارج کردن سمعک از گوش می توان ولوم را کاهش داد.تا زمانیکه کودک آنقدر بزرگ نشده باشد که خود قادر به تنظیم ولوم باشد،لازم است والدین محل صحیح ولوم را به طور مرتبی بازبینی کنند.
کلید تلفن-میکروفون:
این کلید دارای سه وضعیت M،T،MTاست.اگر کلید روی وضعیت Mباشد صدای محیط اطراف از طریق میکروفون دریافت می شود.هنگامی که دروضعیتTقرارگیرد،کودک صرفا قادر به شنیدن صدای گوشی تلفن و یا استفاده از سیستم لوپ است.در این حالت میکروفون از مدار خارج شده و کویل وارد مدار میگردد.بنابراین اگر مربی یا والدین از طریق سیستم لوپ صحبت کنند حتی با وجود فاصله زیاد باز هم صدا برای کودک قابل شنیدن است.درصورتی که کلیدتلفن در وضعیت MT قرارگیرد کودک می تواند علاوه بر صدای خود و محیط اطراف،امواج پخش شده از گوشی تلفن یا سیستم لوپ را نیز دریافت کند.
سیم:
در سمعکهای جیبی،سیم جریان الکتریکی تقویت شده را از سمعک به گوشی منتقل می کند.سیم بسیار حساس بوده و براحتی پاره می شود،بنابراین لازم است والدین یک سیم اضافی خریداری کنند تا در صورت پارگی از سیم ذخیره استفاده کنند.سیم را میتوان از شنوایی شناس یا از فروشنده سمعک خریداری کرد.
قالب:
وظیفه قالب،انتقال صدای سمعک به گوش است.قالب باید درست به اندازه گوش و کاملا راحت باشد.اگر قالب بزرگ باشد سبب ناراحتی و آسیب رسیدن به گوش کودک می شود.و اگر کوچکتر از اندازه گوش باشد صدا از اطراف قالب خارج شده و سمعک سوت می کشد.این صدا اصطلاحا بازخورد گفته می شود.علت بازخورد دریافت صدای گوشی سمعک از طریق میکروفون و تقویت مجدد آن است.به محض مشاهده علائم کوچک شدن قالب،لازم است قالب جدیدی برای کودک ساخته شود.توجه داشته باشید که این نوع سوت کشیدن سمعک علامت خرابی آن نیست بلکه نشان دهنده اشکال در قالب می باشد.
کتاب تربیت شنوایی
تالیف: سعید حسن زاده