زبان پریشی(aphasia) چیست؟
زبان پریشی(aphasia) چیست؟
زبان پریشی ( آفازی ) اختلالی است که در اثر صدمه به بخش هایی از مغز که با زبان (language) در ارتباط هستند به وجود می آید.
زبان پریشی منجر به مشکلاتی در صحبت کردن، گوش دادن، خواندن و نوشتن می شود.
این مشکلات ممکن است در برخی یا همه ی زمینه های مذکور و به درجات مختلف دیده شود.
در بیشتر افراد راست دست و حدود نیمی از افراد چپ دست، صدمه به نیمه ی چپ مغز باعث زبان پریشی خواهد شد.
صدمه به نیمه راست مغز در افراد مبتلا باعث بروز مشکلاتی فراتر از اختلالات گفتار و زبان خواهد شد.
افراد مبتلا به زبان پریشی ممکن است با اختلالات دیگری نیز دست به گریبان باشند از جمله :
دیزآرتری (اختلال گفتار ناشی از فلجی یا ضعف عضلات گفتاری )
، کنش پریشی یا مشکلات بلع.
-انواع آفازی چه می باشد ؟
آفازی انواع گوناگونی دارد که ما در اینجا به سه نمونه از مهم ترین و متداول ترین آنها اشاره می کنیم :
• آفازی بروکا : نام دیگر آن آفازی بیانی می باشد . فرد مبتلا می داند که چه می خواهد بگوید اما قادر نیست که کلمات را بیان کند .
الگوی رفتاری فرد با تلاش و تقلا همراه است . فرد می تواند فکر کند اما نمی تواند حرکات گفتاری را برای بیان افکارش سازماندهی کند
درک کلمات بطور جزئی آسیب دیده است در این افراد فلجی یا ضعف در اندام های سمت راست بدن مشاهده می شود .
• آفازی ورنیکه : نام دیگر آن آفازی دریافتی است که بوسیله مشکل در
درک زبان گفتاری و لغات نوشتاری مشخص می شود افراد دارای آفازی ورنیکه می توانند
صداها را بشنوند و لغات نوشتاری را ببینند اما نمی توانند آنها را درک کنند .
فرد بدون هیچ تلاش و تقلایی صحبت می کند و معمولا گفتارش خالی از معنی است .
• آفازی گلوبال : نام دیگر آن آفازی کلی می باشد. در این نوع آفازی ،
فرد تقریبا بطور کامل توانایی عملکردی استفاده از گفتار و زبان را از دست داده است و شدیدا در صحبت کردن کلمات و جملات ، خواندن و نوشتن مشکل دارد .
-برخی از علائم و نشانگان زبان پریشی کدامند؟
گروهی از افراد مبتلا به زبان پریشی در به کار بردن واژه ها و جملات با مشکلات روبرو می شوند ( زبان پریشی بیانی).
برخی هم در درک گفته های دیگران مشکل دارند ( زبان پریشی دریافتی).
گروهی از افراد زبان پریش هم در استفاده از کلمات و هم در درک گفته ی دیگران به تقلا می افتند ( زبان پریشی کلی).
ممکن است زبان پریشی، زبان شفاهی ( سخن گفتن و درک) یا زبان نوشتاری ( خواندن و نوشتن ) را تحت تأثیر قرار دهد. به طور معمول،
خواندن و نوشتن بیشتر از سخن گفتن و درک صدمه می خورند.
زبان پریشی از میزان خفیف تا شدید دیده می شود. شدت مشکلات ارتباطی بستگی به مقدار و مکان ضایعه در مغز دارد.
فرد مبتلا به آفازی خفیف
• ممکن است بتواند در بیشتر نشست ها از پس مکالمات طبیعی بربیاید.
• ممکن است در شرایطی که گفته ها طولانی یا پیچیده باشند از درک زبانی عاجز بماند.
• ممکن است در پیدا کردن کلمات برای بیان منظور خود یا یک ایده مشکل داشته باشد
( به این حالت آنومی یا اختلال در نامیدن گفته می شود ) . این وضعیت شبیه آن است که شما احساس کنید کلمه مورد نظرتان “نوک زبان شماست.”
فرد مبتلا به زبان پریشی شدید
• ممکن است از هر چه به او گفته می شود، هیچ درکی نداشته باشد.
• ممکن است گفتار محدودی داشته یا اصلاً صحبت نکند.
• ممکن است عبارات معمول و شایع مانند، “بله” ، “خیر” یا “سلام” را تا حد زیادی صحیح بیان کند.
ویژگی های زبان پریشی بیانی
• فقط در حد تک کلمه صحبت می کند. ( مثلاً نام اشیا)
• با عبارات کوتاه و یا قطعه قطعه صحبت می کند.
• واژه های کوچک مانند حروف ربط و اضافه ( “و” ، “از” ، “تا” ) را حذف می کند. ( به همین دلیل گفتارش “تلگراف” مانند می شود)
• ترتیب قرارگیری کلمات در جملات و عبارات را به هم می ریزد.
• کلمات یا صدا ها را تغییر می دهد ( مثلاً به جای “میز” می گوید “تخت” یا به جای “لباس شویی” می گوید “شباس لویی” )
• کلمه سازی می کند (کلمات نامفهوم )
• کلمات با معنی و بی معنی را به دنبال هم و به صورت روان ولی بی معنی ردیف می کند.
ویژگی های زبان پریشی دریافتی
• برای درک پیام های کلامی به وقت بیشتری نیاز دارد. ( مثل اینکه از یک زبان خارجی ترجمه می شود )
• دنبال کردن گفتار سریع برایش بسیار مشکل است. ( مثل اخبار رادیو و تلویزیون )
• پیچیدگی های زبانی را به غلط تعبیر می کند یا از ضرب المثل ها معنی تحت اللفظی برداشت می کند . ( مثل سنگ از آسمان می بارد.)
• سرخوردگی فرد زبان پریش و شنونده، ممکن است به شکست در برقراری ارتباط منجر شود.
در بیشتر موارد، فرد زبان پریش از هر دو شکل بیانی و درکی زبان پریشی به درجات مختلف رنج می برد.
برگرفته از:
slp.iranslp.ir
slp.blogfa.com