نقص زبانی ویژه (sli)
نقص زبانی ویژه (sli)
Sliمشکل زبانی در کودکانی است که به نظر میرسد در اکثر جنبه ها طبیعی هستند
نه در همه ی جنبه ها.این کودکان مشکلات اساسی شناختی ،شنوایی،دهانی،حرکتی و عاطفی و محیطی ندارند.
مهم ترین جنبه که در این کودکان مشکل دارد morphosyntaxاست.برعکس کودکان اتیسم که در کاربرد و معناشناسی مشکل دارند
،کودکان مبتلا به sliمعمولا خوب ارتباط برقرار میکنند.بعضی تحقیقات نشان میدهد
بعضی از کودکان مبتلا به sli نقص های شناختی و حرکتی دارند.sliبعد از سن ۴ سالگی تشخیص داده میشود.
اسامی دیگر SLI:
زبان پریشی مادرزادی (Congenital aphasia)
زبان پریشی کودکی (Childhood (developmental) aphasia)
اختلال زبان مربوط به دوران تحول ( developmental language disorder)
تاخیر زبان(language delay)
بهترین اسم(Specific language Impairment)
ویژگی های جمعیت شناسی کودکان sli:
اختلالی شایع
۷تا ۸ درصد کودکان دبستانی و پیش دبستان
پیش آگهی و پیشرفت بهتر نسبت به کودکان اتیسم، MR
قبل از ۴ سالگی مشخص نمی شود.
در دوران پیش دبستانی و شروع دبستان شناسایی می شود و ممکن است
تا دوران بزرگسالی و حتی تمام زندگی وجود داشته باشد.
در دوران پیش دبستان بیشتر به صورت مشکلات زبان شفاهی
در اویل دبستان بصورت مشکلات خواندن و نوشتن
در دوران بزرگسالی بصورت مشکلات رفتاری و شغلی
در پسرها بیشتر از دختر هاست
در خانواده، سابقه مشکلات زبان وجود دارد.
یادگیری مهارتهای زبانی با سرعت کمتر ولی الگوی یادگیری در آنها طبیعی
هوش غیرکلامی، طبیعی یا بالاتر از حد طبیعی است.
هوش کلامی پایین تر از حد انتظار است.
در آزمون هوش وکسلر: نمرات هوش کلامی کمتر از غیرکلامی است .
الگوی تکامل زبان در آنها غیر همزمان است.
آیا تشخیص زود هنگام مهم است؟تشخیص زود هنگام به مداخله ی زود هنگام و جلوگیری از بدتر شدن مشکل کمک میکند.
ویژگی کودکان sli در تولد تا ۱۲ ماهگی:کودک از تماس چشمی جلوگیری میکند
.babbling کم است و به صورت غیر طبیعی ساکت هستند.
علاقه ی کم در تقلید gestures دارند مثل بای بای،بعضی اوقات بدون تغییر فرکانس و بلندی گریه میکنند.احساساتشان را کمتر نشان میدهند.
ویژگی کودکان sli در ۱۲تا۱۸ ماهگی:از تماس چشمی جلوگیری میکنند،babblingبا معنی مثل بابا و ماما را نمیگویند
،به اعضای بدن مثل چشم و گوش اشاره نمیکنند،دستورات یک مرحله ای را انجام نمیدهند
مگر این که با اشاره ی فرد مقابل همراه باشد،لبخند اجتماعی ندارند،بازی مناسب سن را ندارند،در یادگیری صداها مشکل دارند.
دلایل sli:
عوامل ژنتیکی،عوامل نوروآناتومیکی،عوامل محیطی،عوامل شناختی
ویژگی هایی که احتمال داده می شود که از نظر تعاملات کلامی می تواند موثر باشد:
* پیچیدگی زبانی: از نظر MLU یا تنوع و سادگی گرامری ( شرکای ارتباطی چه زبانی را به کار می گیرند؟)
* سبک یا شیوه ارتباطی بکار برده شده توسط شرکای ارتباطی (دوستانه یا دستوری؟)
* دفعات شروع تعامل توسط شرکا ارتباطی (تعداد بیشتر، بهتر)
* پاسخ کودکان به شروع برقراری ارتباط توسط شرکای ارتباطی
* تعداد دفعاتی که کودک شروع به برقراری ارتباط می کند.
* پاسخ شریک ارتباطی به شروع های کودک
تعداد دفعاتی که کودک و شریک ارتباطی سوال می پرسند و پاسخ می دهند (تفهیم و تفاهم)
* تکرار دفعات ارائه گفتار به صورت تکراری به کودک (زمانیکه که کودک پاسخ سوال را نمی دهد)
* تماس چشمی در طول مکالمه
* ویژگی های نوای گفتار ارائه شده به کودک (مونوتون بودن= خسته شدن کودک= کاهش پاسخگویی)
* استفاده شرکا از جملات recast؟؟؟
recast sentences: – تغییر گفته کودک به شکل متفاوتی توسط بزرگسال و ارائه آن به کودک
– طرح ریزی مجدد گفتار تلگرافی کودک به لحاظ گرامری
مثال:کودک: مامان شیر مادر: میخای بگی گشنته، شیر میخای.
What are differences between mothers of children with SLI in comparison with mothers of normal children?
* کمتر با کودک خود تعامل دارند، بیشتر سرشان داد می زنند یا تهدید می کنند و کمتر برای کودکان خود بطور مناسب توضیح می دهند.
* بیشتر دستوردهنده هستند.
* بازی کودک را با تقاضاهای مختلف قطع می کنند.
* نسبت به پدر و مادرهای کودکان طبیعی حوصله و صبر کمتری دارند.
* سوالات کمتری از کودکان خود می پرسند و تنوع سوالات اندک است.
* تنوعات نوایی کمتری در گفتارشان هنگام صحبت کردن دارند.
* کمتر گفته های کودک را recast می کنند.
* استفاده از گفته های با پیچیدگی کمتر و کوتاهتر هنگام صحبت با کودک = تطابق خود
با گفته ها و کارهای کودک (بیشتر در مادر کودکان HI)
ویژگی های زبان در کودکان sli:
تحول زبان دارای توالی ای همانند کودکان طبیعی است ولی سرعت آن آهسته است.
مشکل در هر حیطه ی زبان ممکن است وجود داشته باشد ولی در جنبه های صرف،
نحو شاخص تر است. در جنبه های واژگان و معنا نیز ممکن است اختلال وجود داشته باشد.
خزانه واژگان کمتراز کودکان طبیعی است. در ۲ سالگی کودک طبیعی ۲۰۰ کلمه و کودک مبتلا ،
حدود ۲۰ کلمه دارد.بنابراین کمتر با همسن و سالان خود ارتباط برقرار می کنند.
در دوران مدرسه مشکل در بازیابی کلمه دارند که به اشکال زیر مشاهده می شود:
– مکث زیاد
– حاشیه گویی و استفاده از کلماتی مانند چیز، دیگه
– بیان کلیشه ای
– نامیدن اشتباه، حوزه معنایی گفته هایشان متفاوت نیست.
– تعمیم افراطی
– مشکل در متضاد ها، مترادف ها
– مشکل در کنارهم قرار دادن کلمات
کودکان sli در همه ی جنبه های زبانی مشکل دارند اما مشکلشان در صرف و نحو بیشتر است.
مشکلات phonology:
حذف هجاهای ضعیف،حذف همخوان آخر،کاهش خوشه،انسدادی شدگی،خلفی شدگی و…
مشکلات semantic:
در یادگیری کلمات و معنای آنها مشکل دارندو تعداد کلمات کمی یاد میگیرند.
کودکان طبیعی در سن ۱۸-۳۶ماهگی افزایش خاصی در واژگان خود دارند
اما کودکان sliاین انفجار واژگانی را ندارند.در کودکان sliتعمیم زیادتا ۳سالگی است اما در کودکان طبیعی تا ۲ سالگی.مشکل دیگر تعمیم کمتر از حد است .
در ترکیب فعل و فاعل مشکل دارند.
در ترکیب کلمات سرعت خیلی کمی دارند.
در کودکان طبیعی ترکیبات موصوف و صفت و مالکیت و… وجود دارد اما در کودکان sliترکیبات ۲ کلمه ای متنوع ندارد.
در فهمیدن کیفیت و کمیت و سایز و… بیشتر از کودکان طبیعی مشکل دارند.در واژه یابی مشکل دارند. مشکل در زبان انتزاعی مثل تفکر – حل مسئله و….
مشکلات syntax:
استفاده از جملات کوتاه تر و ساده تر و تنوع کمتر
تکواژهای گرامری را حذف میکنند مثل حروف ربط و اضافه
کمتر جملات را تغییر میدهند.
کمتر جملات را پرسشی میکنند.
حذف کلمات عملکردی که باعث میشود جملات تلگرافی شوند.
مشکلات پراگماتیک:
کمتر از توصیف استفاده میکنند.تعاملاتشان منحصر به سوال پرسیده شده از آنهاست.
کمتر از gestureاستفاده میکنند .در تعاملات گروهی بیشتر نقش غیر فعال را دارند.
نوبت گیری نامناسب دارند.درشروع مکالمه مشکل دارند.در حفظ موضوع مشکل دارند
نظرات نامناسب نسبت به وقایع دارند.نمیتوانند اشتباهاتشان را اصلاح کنند.در داستان گویی مشکل دارند.
در ارتباط با هم سن و سال هایشان مشکل دارند.