درمان آپراکسی گفتار
درمان آپراکسی گفتار
درمان آپراکسی گفتار دوران کودکی:
فشرده و انفرادی
نقش فعال خانواده
در صورت شدید بودن نقص، استفاده از ابزار و وسایل دیگر:
– زبان اشاره – دفترچه تصویردار – زبان نوشتاری – ابزارهای ارتباط الکترونیکی
تحریک تمام حواس (شنوایی، بینایی، عمق) برای دریافت بازخورد
هر چه شدت مشکل بیشتر، درمان فشرده تر
سلسله مراتب درمانی پیشنهاد darly ‘ yoss
در صورت وجود آپراکسی دهانی: شروع درمان با تمرین جلوی آینه و تقلید حرکات متنوع زبان و لب
تقلید پی در پی و بی وقفه واکه ها، با حرکات اغراق آمیز لب و دامنه حرکتی زیاد فک (پس نورد حسی – حرکتی)
تولید و تقلید همخوانهای قابل دید و سپس ترکیب آنها با واکه ها
به منظور ایجاد تکیه والگوهای نوایی از ترکیب واکه همخوان استفاده کنید
تقلید سیلاب های cvc و استفاده از جفتهای کمینه برای واژه های هم قافیه: شانه لانه دانه خانه چانه
استفاده از عبارات و بسط آنها برای تمرینات ساختهای متوالی: من ← من شانه ← من شانه دارم
استفاده از واژه های دارای خوشه های همخوانی cvcc
کاهش سرعت گفتار برای آگاهی از خود کنترلی
جلسات فشرده پیشنهاد می گردد
پیشنهاد hynes 1985:
تمرینات فشرده ی حرکات مجزای زبان و لبها
تقلیدواکه ها و همخوانها و تقلید ترکیبات vc و cv
تقلید هجاها و کلمات
پرهیزاز تمرینات مکرر تمیز شنیداری
از سرعت کم استفاده کنید تا خود کنترلی را تسهیل نمایید
از عبارات کاربردی استفاده کنید
از زیر وبمی ، تکیه همراه با حرکات دست و پا برای تسهیل گفتار استفاده نمایید
تمرینات فشرده متناوب و منظم باشد
درک آگاهانه از حس های دهانی را گسترش دهید
روشهای درما نی آپراکسی دوران کودکی
تحریک یکپارچه
integral stimulation
عبارتست از برنامه ی درمان تولید با تاکید بر تقلید الگوهای بینایی – شنیداری
درروش تحریک یکپارچه به الگوی شنیداری والگوی بینایی(توجه به چهره ی درمانگر) توجه می شود تمرینات ببین و گوش بده
سلسله مراتب پیشنهادی Rosenbek و همکاران:
نگاه کردن به درمانگر و گوش دادن به گفته او و تکرار همزمان آن ( توجه به سرنخهای شنیداری –بینایی )
تکرار گفته ی هدف پس از تولید درمانگر
حذف سرنخهای شنیداری اما سرنخهای بینایی باقی می ماند
ارایه پاسخ هدف با سئوال مناسب از طرف درمانگر ( حذف سرنخ بینایی– شنیداری)
گنجاندن گفته هدف در موقعیت ایفای نقش و بیان آن در شرایط مناسب توسط مراجع
روشهای درمانی لامسه ای – حرکتی:
هدف: اصلاح تولید گفتار به کمک افزایش باز خورد حس لمس وحرکت چهره ای دهانی
افزایش درک حس حرکات گفتاری و غیر گفتاری در تصحیح و هنجار سازی تولید گفتار
از روشهای درمانی لامسه ای – حرکتی می توان روشهای زیر را نام برد:
روش prompt
روش Speech facilitation
روش Prompt :
Prompt for Restructuring Oral Muscular Phonetic Targets
روش prompt به معنی به فعالیت واداشتن یا سرعت بخشیدن عضلات دهان به منظور اهداف آوایی است
سلسله مراتب درمان:
شروع از فعالیت های زیر ساختار گفتار شامل: تنفس مناسب، کنترل آواسازی،
کنترل حرکات فک، توانایی استفاده از عضلات لب و صورت، توانایی کنترل حرکات زبان و توانایی یکپارچه سازی حرکات لب و صورت و فک وزبان
سلسله مراتب حرکات گفتاری
کار بر روی جنبه ی نوای گفتار شامل سرعت و آ هنگ طبیعی
روش تسهیل در گفتار speech facilitation
در این روش از روشهای مختلف تحریکات برون و درون دهانی استفاده می شود
برای کمک به تولید صداهای گفتاری تحریک نقاط مختلف اندامهای گویایی شامل
حنجره و نقاط مختلف لب بالا و پایین با استفاده از انگشتان دست درمانگر
استفاده از ابزارهای سیمی برای تحریکات درون دهانی
استفاده از حس حرارت با کمک آب گرم و سرد در تحریکات نقاطی از ناحیه دهان
استفاده از نخ دندان
اهداف طولانی مدت
Improve the planning and production of sequential movements necessary for speech
Maintain intelligibility when communication with others at home, school and in the community
Improve prosody of speech in different communicative contexts
Develop understanding of phonological features of language
Use AAC effectively in routine communicative situations
Parent establish realistic expectations for their child’s phonological
development and work collaboratively with the SLP to develop effective treatment strategies.
اهداف کوتاه مدت
شرکت در ارزیابی آواشناختی:
اجرای آزمون تولید برای تعیین تولید واج ها در کلمات و گفتار پیوسته و ارزیابی تحریک پذیری مراجع
اجرای یک آزمون فرایندهای واج شناختی برای بدست آوردن الگوهای خطا
اجرای آزمون زبان درکی و بیانی متناسب با سن کودک
ضبط ویدیویی یک نمونه گفتار کودک: بررسی از نظر تولید آوایی، میزان برون ده کلامی، کورمال کردن، رفتارهای تقلایی و …
شرکت در یک آزمون حرکتی دهانی:
ارزیابی مهارت های حرکتی مراجع ابتدا با مشاهده کل بدن (راه رفتن، ساختار صورت) و سپس چگونگی استفاده از ساختارهای گفتاری
شرکت در ارزیابی شنوایی
ایجاد انتظارات واقع بینانه در والدین در ارتباط با نقایص گفتار و زبان کودک
یادگیری تقلید صداهای گفتاری:
استفاده از آینه ( ابتدا تقلید شکلک های معقول سپس صداهای ساده سپس صداهای مشکل تر)
نگاه کردن به صورت درمانگر و تقلید تولیدات گفتاری درمانگر
آموزش جایگاه صدا برای واج های هدف
۳-۵ دقیقه تمرینات گرم کردن زبان در ابتدای هر جلسه (استفاده از واکه های مختلف، آهنگ دار کردن واکه ها، تولید پشت سر هم واکه ها)
استفاده از آینه، مزه دار کردن تیغه زبان و یا استفاده از آبسلانگ
استفاده از خوراکی های چسبنده
استفاده از تصاویر محرک، تصاویر کامپیوتری برای ارایه جزییات کینستزی
استفاده از سرنخ های بینایی مربوط به وضعیت لب ها، دندان ها و یا زبان برای تولید واج
افزایش تولید صحیح CV و VC ( در فارسی CVC)، با قضاوت SLP تا ۸۰ درصد
شروع کار با هجاهای دارای واکه های مختلف— در ترکیب با همخوان های مختلف که مراجع قادر به تولید آنها می باشد—– همخوان های مشکلتر
نوشتن ترکیبات همخوان- واکه ای متفاوت
استفاده از کدهای رنگی برای واکه ها برای تمرین حرکت های متوالی برای مراجع
تمایز صحیح بین ویژگی های متقابل آوایی با ۹۰درصد صحت
یادگیری خودکنترلی تولیدات گفتاری صحیح
درخواست از مراجع برای قضاوت در مورد صحیح بیان کردن گفته های هدف ( انداختن لگوهای رنگی درون سطل، بالا بردن انگشت و …)
ارایه عمدی الگوهای نادرست به کودک
تولید صحیح ترکیبات واجی هدف در کلمات با ۹۰ درصد صحت
تولید صحیح ترکیبات واجی هدف در کلمات با ۹۰ درصد صحت
تولید صحیح واج های هدف در عبارات و جملات با ۸۰ درصد صحت
استفاده از گفتار روان در موقعیت های ارتباطی مختلف ( ابتدا باید تعیین شود ناروانی به خاطر مشکلات تولیدی است یا اختلال ناروانی است)
ارتباط از طریق سیستم های AAC در طول کارهای روزمره با ۸۰ درصد صحت (اگر کودک کلام نداشت)