دیزارتری

دیزارتری

تعریف دیزارتری :
دیزارتری اختلال عصبی-حرکتی گفتار است که بر برخی یا همه شاخص های دیل در تولید گفتار :

تنفس ، آواسازی ، تشدید ، تولید ، نوا تاثیر می گذارد .

دیزارتری درواقع مجموعه ای از اختلالات حرکتی گفتار است که از اسیب عصب شناختی ناشی می شود .
علت شناختی و ماهیت دیزارتری :
دیزارتری یکی از برچسب های تشخیصی مورد استفاده در شناسایی اختلال گفتاری با منشا عصب شناختی است .

 

دیزارتری علت اختلال نیست ، بلکه خود اختلال گفتاری است . علت شناسی دیزارتری ، اسیب حاد سیستم اعصاب مرکزی یا محیطی فرد است

.ماهیت دقیق اختلال نیز به محل اسیب در طول سیستم عصبی بستگی دارد .

علت شناسی های متفاوتی که با دیزارتری در ارتباط هستند ،

شامل عوامل تحلیل برنده ، عروقی ، ضربه ای ، عفونی ، نئوپلاستیک ، مادرزادی و سمی می باشند .

مکان دقیق ضایعه در سیستم اعصاب و عوامل علت شناختی متفاوت ،

به انواع مختلف دیزارتری منجر می شود . چهار مورد از رایج ترین مکان های ضایعه که به دیزارتری منجر می گردند ، عبارتند از :
۱) سیستم نورون محرکه تحتانی ۲)سیستم نورون محرکه فوقانی (یکطرفه یا دوطرفه ) ۳)سیستم مخچه ای ۴)سیستم خارج هرمی (عقده های قاعده ای )

اسیب عصب شناختی در طول این سیستم ها ممکن است به ضعف ، شلی ،

سفتی ، ناهماهنگی ، سختی ، کاهش دامنه حرکات ووجود حرکات غیرارادی منجر شود .هر سیستم معمولا با علائم خاص پاتوفیزیولوژیکال در ارتباط است .

به عنوان مثال ، در اسیب به سیستم خارج هرمی ، همیشه و به طور تغییرناپذیری ،

حرکات غیرارادی وجود دارد ، و ضعف عضلانی وشلی اغلب باسیستم نورون محرکه تحتانی همراه است .

مشکلات تنفسی :

مراجع ممکن است :
_ مشکلاتی را در دم وبازدم نشان دهد که گفتار را دچار وقفه کند .
_ در طول تنفس ساکت و تولید گفتار ، دم های قابل شنیدن یا نفس الوده داشته باشد .
_ در پایان تنفس ، خرخر داشته باشد .

اختلالات اواسازی :
مراجع ممکن است :

_ زیروبمی خیلی بالا و یا خیلی پایین داشته باشد .

_ تغییرات ناگهانی در زیروبمی نشان دهد که اغلب به شکست های زیروبمی منجر شود .
_ تغییرات کمی در زیروبمی داشته باشد که به زیروبمی یکنواخت Monopitch و کاهش انعطاف پذیری منجر می شود .
_ صوتی متشنج یا لرزان داشته باشد .
_ دوصدایی Diplophonia که تولید همزمان زیروبمی پایین و زیروبمی بالاتر است ،

را در حین کشیدن واکه یا در طول تولید گفتار خودانگیخته نشان دهد .
_ بسته به نوع دیزارتری ، صدای خیلی اهسته یا خیلی بلند داشته باشد .

همچنین تغییرات ناگهانی و بیش از حد را در بلندی نشان می دهد .
_ کاهش تغییرات در بلندی را نشان دهد که به بلندی یکنواخت Mono loudness منجر می شود .
_ صدایی خشن ، ناصاف و زمخت داشته باشد .
_صوتی گرفته و مرطوب داشته باشد که گاهی گرفتگی Liquid-sounding نامیده می شود .

_همواره صوتی نفس الود داشته باشد .
_ اواسازی با فشار و تقلا و پرتلاش داشته باشد .
_ توقف های صوتی ناگهانی و غیرقابل کنترلی نشن دهد .

اختلالات تشدیدی :
_ گفتار مراجع ممکن است به صورت پرخیشومی یا کم خیشومی درک شود .
_ خروج خیشومی ممکن است درک شود یا از طریق ارزیابی های خاص اثبات گردد.

اختلالات تولیدی :
_ تولید همخوان های مراجع ، غیر دقیق یا همراه با خرابگویی است .
_ مراجع ممکن است در تولید واج ها ، کشیده گویی داشته باشد یا واج ها را تکرار کند .
_ مراجع اختلالات نامنظمی را در تولید و خرابگویی هایی را در واکه ها نشان دهد .
_ تولید همخوان های پرفشار ممکن است ضعیف باشد .
اختلالات نوایی :
_ مراجع ممکن است سرعت گفتاری کمتر یا بیتر از حد طبیعی داشته باشد ، یا سرعت گفتاری متغیری را نشان دهد .
_ افزایش پیشرونده سرعت ممکن است در واحد های خاصی از گفتار مشاهده شود .
_ طول عبارات مراجع ، ممکن است به دلیل مشکلات تنفسی ، کمتر از حد موردنظر باشد .

_ مراجع ممکن است بسته به نوع دیزارتری ، کاهش تکیه را بر هجاهای تکیه دار یا تکیه بیش از حد را روی هجاهای بدون تکیه ، نشان دهد .
_ مراجع ممکن است روی هجاهای تکیه دار و هجاهای بدون تکیه ، تکیه برابر قرار دهد .
_ مراجع ممکن است جملات پرشی کوتاهی را نشان دهد .
سایر ویژگی ها :
_ سرعت در حرکات سریع متوالی یا حرکات متناوب ، کند است .
_ سرعت زیاد یا نامنظم در حرکات سریع متوالی یا AMRs کند است .
_ مکررگویی عصب زاد ( تکرار غیرارادی گفته های خود )Palilalia همره با افزایش سرعت و کاهش بلندی ، وجود دارد .
ویژگی های کلی ارتباط کلامی :
_ کاهش قابلیت وضوح گفتار که از مشکلات تنفس ، تولید ، تشدید و اواسازی ناشی می شود ، مشاهده می گردد .
_ نامانوس بودن گفتار که به دلیل ویژگی های خاص یا غیرعادی آن است .