آشنایی با طراحی و کاشت پروتز حلزون گوش
آشنایی با طراحی و کاشت پروتز حلزون گوش
پروتز حلزون شنوایی یک وسیله الکترونیکی است که برای کمک به افرادی که دارای کم شنوایی شدید تا عمیق هستند و از سمعک هیچ بهره ای نمی برند ، ساخته شده است. پروتز حلزون شنوایی اصوات را به امواج (سیگنال) الکتریکی کدبندی شده تبدیل می‌کند. این سیگنال الکتریکی ، عصب شنوایی را تحریک کرده و مغز آن را به عنوان صوت تفسیر می کند. اولین جراحی کاشت حلزون گوش در سال 1982 توسط پروفسور کلارک با دستگاه Cochlear در شهر ملبورن استرالیا انجام شد.
فواید کلیدی که از این پیشرفت های علمی حاصل شده است ، شامل موارد زیر است:
کوچکتر شدن اندازه وسیله کاشت که کوتـاه تر شدن زمان عمل جراحی و کاهش عوارض آن را به همراه داشته است.
آرایش های الکترودی منحنی مانند که امکان جایگذاری مطلوب الکترودها در کنار عصب شنوایی را باعث می شود. بدین ترتیب با بهبود روش های جایگذاری الکترود و ارائه تحریک الکتریکی مؤثرتر ، امکان استفاده بهتر از باقی مانده شنوایی فراهم می شود.
دستیابی به مغناطیس های قابل جابجایی که امکان MRI را فراهم می کند.
انجام مطمئن آزمایش (دستیابی به طرح‌های کاشت با استحکام بیشتر که در بهبود استانداردهای این صنعت نقش داشته است).
ساختمان گوش
گوش از قسمت های مختلفی تشکیل شده است. امواج صوتی مراحل مختلفی را درون گوش طی می کنند تا به اعصاب شنوایی تبدیل شوند. این امواج بر روی هر کدام از اجزای گوش درونی (تقویت ، تغییر فرکانس ، انتقال و …) تأثیر می‌گذارند و به اعصاب شنوایی می رسند. ساختمان گوش عبارت است از گوش خارجی ، گوش میانی و گوش داخلی و علل های کاهش شنوایی عبارتند از:
کم شنوایی انتقالی (هدایتی)
کم شنوایی حسی – عصبی
کم شنوایی عصبی
تفاوت پروتز حلزون با سمعک
سمعک یک پروتز خارجی است که صدا را برای فرد کاربر بلند می‌کند. اما در برخی افراد که به دلیل آسیب سلول های مژگانی گوش دچار کم شنوایی عمیق هستند ، بلند شدن صدا سودمند نیست. در مورد این افراد ، عصب شنوایی نسبتاً سالم است و کاشت پروتز حلزون با عبور از گوش داخلی و تحریک مستقیم عصب شنوایی ، بسیار سودمند است.
پروتز حلزون شنوایی از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
بخش داخلی: بخشی که در طی جراحی ، زیر پوست جایگذاری می شود و به آن کاشت حلزون شنوایی می گویند.
بخش خارجی: بخشی که خارج پوست قرار می‌گیرد و به عنوان پردازشگر گفتار نامیده می شود.
عملکرد کاشت حلزون گوش
1. اصوات توسط میکروفون جمع آوری شده و از طریق سیمی به پردازشگر گفتار منتقل می شود.
2. سپس سیگنال ها کد بندی می شود. (به الگوی ویژه ای از پالس های الکتریکی تبدیل می شود)
3. سیگنال های الکتریکی به کویل فرستاده شده و سپس از طریق پوست به پروتز منتقل می‌شود.
4. قسمت کاشت شده زیر پوست (کویل) ، سیگنال های الکتریکی را به الکترودهای داخل حلزون می فرستد.
5. الکترودهای داخلی حلزون ، امواج الکتریکی را در زیر عصب آزاد می سازد و عصب شنوایی این سیگنال های الکتریکی را گرفته و به مغز می فرستد و مغز ، این سیگنال ها را به‌عنوان صوت بازشناسی می کند.
مزایا و معایب کاشت حلزون شنوایی
کودکان با کم شنوایی شدید تا عمیق و بزرگسالان که بعد از زبان آموزی ناشنوا شده اند می توانند به‌طور مؤثری از کاشت حلزون شنوایی بهره مند شوند ، خواه کم شنوایی آنها مادرزادی باشد و خواه اکتسابی.
احتمال پس زده شدن پروتز
همانند سایر وسایل الکترونیکی ، کاشت حلزون شنوایی نیز ممکن است از کار بایستد که البته این مورد به ندرت رخ می دهد ولی در صورت وقوع ، کاشت مجدد پروتز می‌تواند بسیار موفقیت آمیز باشد.
اعضای تیم کاشت حلزون شنوایی
اعضای تیم کاشت حلزون شنوایی شامل: متخصص گوش و حلق و بینی (ارزیابی پزشکی) ، شنوایی شناس (ارزیابی توانایی شنیداری ، فیتینگ پردازشگر ، برنامه ریزی و پیگیری) ، جراح (ارزیابی پزشکی ، جراحی و مراقبت پس از عمل) ، درمانگر گفتار و زبان (ارزیابی وضعیت گفتار و زبان ، توانبخشی و حمایت) ، مربی آموزشی (ارزیابی محیط آموزشی ، نوع یادگیری و موارد توانبخشی) ، روانپزشک و روانشناس بالینی (ارزیابی وضعیت روانی ، انتظارات خانواده و دستگاه حمایتی) ، هماهنگ کننده تیم کاشت (هماهنگی ارزیابی ها و دیگر توانایی های سیستم) ، مدیر اجرایی (رسیدگی به صورتحساب ها و کمک در بازپرداخت ها)
ارزیابی قبل از جراحی
شنوایی شناسی
پزشکی
رادیولوژی (تصویر برداری)
سایکولوژی (روانپزشکی)
گفتار و زبان
آموزش های قبلی
جراحی
عمل جراحی برای کاشت پروتز حلزون
هدف اصلی از جراحی ، قرار دادن محکم و ثابت دریافت کننده / تحریک گر در استخوان تمپورال جمجمه و قرار دادن ثابت الکترودها در حلزون گوش است.
اولین صدا
ضعیف ترین صدایی که می شنود (سطح آستانه)
سیگنالی که به راحتی و بلند می شنود (سطح راحت شنیداری)
این دو سطح برای همه الکترودهای داخل حلزون اندازه گیری می شود.
با استفاده از این اطلاعات ، برنامه طوری طراحی می شود که اصوات بین این دو سطح عبور کند و باید اطمینان حاصل کند که اصوات آنقدر بلند هستند که قابل شنیدن باشند ، در عین حال ناراحت کننده نیز نباشد.
برنامه پیگیری
نوع برنامه پیگیری بر حسب موقعیت محلی متغیر است اما در کل شامل این موارد است:
کمک ، آگاهی و پشتیبانی
کنترل منظم پزشکی
برنامه ریزی منظم پردازشگرگفتار
درمان گفتار و زبان
آگاهی آموزشی و حمایت (برای کودکان)
نکات در طراحی پروتز حلزون
در زمینه حفاظت باید به سازگاری زیستی پروتز حلزون به منظور عدم انجام واکنش با بدن و فیبروزه شدن آن ، زنگ نزدن فلز الکترود (عدم تغییر) و عدم سرایت جریان تحریک به بدن توجه کرد. مهم ترین جزء در طراحی پروتز حلزون مانند سایر تجهیزات پزشکی ، مسأله حفاظت بیمار است. عبور جریان با دامنه خیلی کم از بدن انسان ممکن است منجر به صدمات دائمی یا مرگ شود. بنابراین ضروری است تا همه احتیاط ها انجام شود و حفاظت از بیمار تضمین شود. در زمینه طراحی دستگاه باید به تعداد کانال ها و اندازه دستگاه و الکترودها و عمر باتری توجه کرد. نکته حائز اهمیت دیگر بهبود روش های تحلیل صدا است که شامل بالا بردن درک فرد از صدای اطراف در شرایط مختلف و به ویژه در محیط با نویز است.
نتایج استفاده از کاشت پروتز حلزون
اکثر کاربران پروتز حلزون قادر به کشف اصوات ملایم تا متوسط هستند و بسیاری از آنها تمایز اصوات محیطی را می آموزند. این آگاهی از اصوات و آهنگ صداها موجب بهبود مهارت لب خوانی می شود. بعضی از این کاربران می‌توانند بدون استفاده از لب خوانی ، واژه ها و جملات را درک کنند و گروهی هم قادر به استفاده از تلفن هستند. فواید کاشت حلزون در افراد مختلف ، متفاوت است اما باید توجه داشت که با استفاده از این وسیله ، سطح شنوایی به حد طبیعی بر نمی گردد. متأسفانه پیش بینی توانایی درک گفتار کاربر مشکل است. با این حال مطالعات نشان داده است که افراد ناشنوایی که پس از آموختن زبان ، شنوایی خود را از دست داده اند ، نسبت به افرادی که پیش از زبان آموزی ناشنوا شده اند ، با استفاده از پروتز حلزون درک گفتار بهتری دارند.
منبع: ماهنامه مهندسی پزشکی