(نكاتي در مورد آموزش تحليل رفتار كاربردي ويژه كودكان طيف اتيسم )

آموزش تحليل رفتار كاربردي ويژه كودكان طيف اتيسم

ايوار لوواس يكي از محققاني است كه عنوان كرد بعضي از كودكان اتيستيك درمان پذير هستند . وقتي او مقاله علمي با عنوان
درمان رفتاري،آموزش نرمال و عملكرد هوشي در كودكان اتيسم را در سال 1987 منتشر كرد به طور گسترده اي شناخته شد . او اظهار داشت بعضي از كودكان اتيستيك مي توانند عملكردشان را در كلاس هاي رسمي ارتقا بخشند.او اولين گام براي شناخت مداخله مؤثر را ثابت كرد و رويكردهاي بي فايده را كه مكرراً امتحان شده بودند كاهش داد. وی مشكلات بزرگ را به اصول رفتاري كوچك تجزيه كرد و سال هاي زيادي را صرف تكميل روش هاي اصلاح رفتاري اش كرد .

 

✅تحليل رفتار كابردي چيست ؟

تحليل رفتار كاربردي، اقتباس شده از ديدگاه ها و اصول برنامه هاي تغيير رفتار اسكينر مي باشد.تئوري هاي رفتارگرايي در طي صدسال گذشته و كاربرد ABA به ويژه براي كودكان اتيستيك در طي سي سال اخير بارها مورد پژوهش و تحقيق قرار گرفته و ضمن تأييد اثر بخشي آن به اجراي آن به ويژه براي كودكان داراي نارسايي هاي رفتاري سفارش جدي شده است .

 

آناليز رفتار كاربردي(ABA) مدت مديدي است كه رايج ترين برنامه آموزشي و مداخله اي براي كودكان مبتلا به اوتيسم مي باشد. ABA نقش بزرگي در بسياري از برنامه هاي آموزشي ويژه كودكان مبتلا به اتيسم دارد.مفهوم اين عبارت: ارتقاي مهارت هاي ارتباطي،پرورش ارتباطات اجتماعي،تشويق به بازي و كمك به اين كودكان در راستاي مستقل تر شدن است .

نخستين نتايج مثبت از ABA از سال 1960 به دست آمده است سپس اين طرح گسترش يافته و به شكل امروزي درآمده است.
مطالعات زيادي اين طرح درماني را تأييد مي كند كه از طرفي موجب كاهش رفتار نامطلوب و از طرفي موجب افزايش
رفتار مطلوب مي شود .

✅هدف از كاربرد ABA براي كودكان اتيستيك

 

✳️- آموزش و ايجاد مهارت هاي جديد در زمينه زبان و ارتباط،رفتارهاي اجتماعي،رفتارهاي مراقبت از خود،مسائل تحصيلي و نظاير آن.

✳️ – نگهداري و حفظ رفتار مطلوب در كودك

-✳️ افزايش رفتارهاي مطلوب

✳️ – تعميم رفتار مطلوب و رفتار يادگرفته شده به ساير شرايط و موقعيت هاي مشابه

✳️- كاهش يا حذف رفتارهاي نامطلوب مانند ايجاد قشقرق،آسيب به خود،رفتارهاي وسواس جبري و نظير آن

تحلیل رفتار کاربردی به كمك تجزيه رفتار كودك به گام ها و مراحل كوچك و ساده،رفتار را متناسب با فراخناي توجه كودك انتخاب مي نمايد.

در ابتدا آموزش از اجزاء و مراحل ساده تشكيل شده است.با افزايش دامنه توجه كودك،گام ها و مراحل رفتار بزرگتر شده
وطولاني تر مي شوند.
بنابراين ABA به كمك توسعه توجه كودك توان يادگيري را افزايش مي دهد.در آموزش به روش ABA
به دليل استفاده از تقويت كننده ها بعد از يادگيري هرگام توسط كودك، انگيزه كودك براي يادگيري و ورود به گام ها و
مراحل بعد و كسب رفتار هاتي پيچيده تر افزايش مي يابد

 

از آن جا كه كودك بايد بتواند در نهايت آن چه را آموخته است به موارد مشابه تعميم دهد و اين عمل براي كودك اوتيستيك دشوار است، روش ABA سعي نموده است تا با حداكثر امكان،شرايط و موقعيت هاي آموزشي را شبيه شرايط و موقعيت هاي
طبيعي زندگي كودك فراهم نمايد و يا رفتار را پس از فراگيري در طي زمان تعيين شده به ساير موقعيت هاي طبيعي زندگي كودك تعميم دهد.كودك اوتيستيك مشكلات زيادي در يادگيري بدون واسطه يك رفتار آموزشي يا اجزا و گام هاي يك مهارت دارد.

طرح ABA به كمك ارائه سرنخ ها و نشانه ها در آموزش هر رفتار به كودك اوتيستيك كمك مي كند تا با
اطمينان و اعتماد بيشتر به خود و تجربه،شكست كمتر و نيز با بهره گيري از يادگيري مشاهده اي به فراگيري رفتار مؤثر بپردازد.

 

✅نقش درمانگر و والدين در ABA

 

درمانگر در اين برنامه نقش بسيار فعالي دارد.او تمام مراحل درمان و آموزش را برنامه ريزي،سازماندهي و اجرا مي كند.نقش درمانگر در آن چه تاكنون به عنوان راهبردها و استراتژي هاي درماني ذكر شد بسيار مهم مي باشد و مهارت و رابطه او با كودك در بهبود و درمان نقش اساسي دارد.گاه اتفاق مي افتد كه كودك مراحل يك كار را در حضور درمانگر انجام مي دهد اما در حضور والدين يا ساير افراد طوري رفتار مي كند كه گويي اصلاً آن عمل را بلد نيست.راهبرد پيشگيري اين چنين مشكلاتي حضور فعال و مشاركت والدين در آموزش است

.در اين رويكرد درماني،والدين نقش اساسي و كليدي مانند درمانگران
و مربيان دارند.آنان بايد در زمان آموزش در جلسه درماني حضور داشته باشند و مانند يك دانش آموز از مربي كودك شان كليه فعاليت هاي درماني را ياد بگيرند و آن ها را در منزل با كودك به كار گيرند.

اگرچه آناليز رفتار كاربردي (ABA) ممكن است يك روش گران قيمت بوده و از عهده بسياري از خانواده ها خارج باشد اما روشي است كه نتايج قابل قبول بسياري براي كودكان اوتيستيك داشته است .

بنابراين تحليل رفتار كاربردي جاي خود را در بيان نظريات جديد درماني به عنوان رويكردي كارآمد براي كودكان اتيستيك باز كرده و هرچه مي گذرد تحقيقات و پژوهش هاي بيشتري كارايي آن را تأييد مي كنند .

بخش پژوهش مركز اتيسم اصفهان
به بررسي اثر بخشي اين روش در كودكان طيف اتيسم پرداخت و نتايج پژوهش نشان داد كه آموزش تحليل رفتار كاربردي در بهبود كودكان طيف اتيسم موثر مي باشد و نويد يك زندگي بهتر را براي اين افراد به ارمغان مي آورد .

منبع:
سايت مركز اتيسم اصفهان iranautism.ir