دیزآرتری

دیزآرتری
افراد مبتلا به دیزآرتری ممکن است مشکلاتی در زمینه های مختلف نظیر:تنفس،آواسازی،تشدید،تولید،نوا و …داشته باشند

که درادامه به بررسی آنها می پردازیم.
تنفس:
. مشکلاتی رادر دم وبازدم نشان دهد که گفتار را دچار وقفه میکند.
. درطول تنفس ساکت و تولید گفتار،دم های قابل شنیدن یا نفس آلود داشته باشد.
. در پایان تنفس،خرخر داشته باشد.
آواسازی:
. زیروبمی خیلی بالا و یا خیلی پایین داشته باشد.
. تغییرات ناگهانی را در زیروبمی نشان دهد که اغلب به شکست های زیروبمی منجر می شود.
. تغییرات کمی در زیروبمی داشته باشد که به زیروبمی یکنواخت و کاهش انعطاف پذیری منجر میشود.
. صوتی متشنج یا لرزان داشته باشد.

. دوصدایی،که تولید همزمان زیروبمی پایین و زیروبمی بالاتر است،را در حین کشیدن واکه یا درطول تولیدگفتار خودانگیخته نشان دهد.
. بسته به نوع دیزآرتری،صدای خیلی آهسته یا خیلی بلند داشته باشد.

همچنین تغییرات ناگهانی و بیش از حدی را در بلندی نشان می دهد.
. کاهش تغییرات بلندی را نشان دهد که به بلندی یکنواخت منجر میشود.
. کاهش تدریجی بلندی(کاهش پیش رونده در بلندی)،را نشان دهد

که به گفتاری منجر می شود که در پایان گفته ها بسیار آهسته است.

. صدایی خشن،ناصاف و زمخت داشته باشد.
. صوتی گرفته و مرطوب داشته باشد که گاهی گرفتگی “Liquid-sounding” نامیده می شود.
. همواره صوتی نفس آلود داشته باشد.
. آواسازی با فشار و تقلا و پرتلاش داشته باشد.
. توقف های صوتی ناگهانی و غیرقابل کنترلی را نشان دهد.

تشدید:
. گفتار مراجع ممکن است به صورت پرخیشومی یا کم خیشومی درک شود.
. خروج خیشومی ممکن است درک شود یا از طریق ارزیابی های خاص اثبات گردد.
تولید:
. تولید همخوان های مراجع،غیر دقیق یا همراه با خرابگویی است.
. مراجع ممکن است در تولید واج ها،کشیده گویی داشته باشد یا واج هارا تکرار کند.
. مراجع اختلالات نامنظمی را در تولید و خرابگویی هایی را در واکه ها،نشان میدهد.
. تولید فشار همخوان ها،ممکن است ضعیف باشد.

نوا:
. مراجع ممکن است سرعت گفتاری کمتر یا بیش از حد طبیعی داشته باشد،یا سرعت گفتاری متغیری را نشان دهد.
. افزایش پیشرونده ی سرعت ممکن است در واحد های خاصی از گفتار مشاهده شود.
. طول عبارات مراجع،ممکن است به دلیل مشکلات تنفسی،کمتر از حد مورد انتظار باشد.

. مراجع ممکن است بسته به نوع دیزآرتری،کاهش تکیه را بر هجاهای تکیه دار یا تکیه بیش از حد را روی هجاهای بدون تکیه،نشان دهد.
. ممکن است فواصل بین واژه ها یا هجاها،طولانی گردند و مکث های نامناسبی(وقفه های بی صدا) در گفتار ایجاد شود.
. مراجع ممکن است جملات پرشی کوتاهی را نشان دهد.
سایر ویژگی ها

. سرعت در حرکات سریع متوالی یا حرکات متناوب(AMRs)،کند است.
. سرعت زیاد یا نامنظم در حرکات سریع متوالی یا AMRs ،دیده می شود.
. مکررگویی عصب زاد(تکرار غیرارادی گفته های خود)همراه با افزایش سرعت و کاهش بلندی،وجود دارد.

ویژگی های کلی ارتباط کلامی:
. کاهش قابلیت وضوح گفتار که از مشکلات تنفس،تولید،تشدید وآواسازی ناشی می شود،مشاهده می گردد.
. “نامانوس بودن” گفتار که به دلیل ویژگی های خاص یا غیر ارادی آن است.

اهداف ارزیابی دیزآرتری:
اهداف ارزیابی دیزآرتری شبیه اهدافی هستند که در آپراکسی تکاملی گفتار بحث شدند

.اهداف خاص در تشخیص این اختلال گفتاری،شامل موارد زیر است:
۱٫تعیین این موضوع که دیزآرتری واقعا وجود دارد.اگروجود دارد،تعیین نوع خاص دیزآرتری.
۲٫تعیین ویژگی های خاص تنفسی،آواسازی،تولیدی و نوایی گفتار.
۳٫تعیین اختلالات همراهی که ممکن است وجود داشته باشند مانند آفازی،آپراکسی

،نشانگان نیمکره راست مغز،دمانس،و اختلال در بلع.
۴٫ارزیابی یا مد نظر قرار دادن هر علامت عصب شناختی همراه(مثل نیمه فلجی خفیف

،الگوی راه رفتن،حرکات غیرارادی و…)که می تواند به تشخیص افتراقی نوع خاص دیزآرتری کمک کند.
۵٫قضاوت درمورد شدت اختلال.
۶٫ارزیابی درک خانواده از مشکل.

۷٫شناسایی اهداف درمانی بالقوه و استراتژی های ارتباطی جبرانی ممکن.
۸٫ارائه برآورد بالینی درمورد پیش آگهی.
۹٫توصیف نقاط قوت مراجع.این موضوع به درمانگر کمک می کند

که برنامه درمانی را با استفاده از آنچه که مراجع قادر به انجام آن است،گسترش دهد.
۱۰٫حدس درمورد آسیب شناسی بالقوه.این امر در شرایطی که علت تا زمان ارزیابی گفتار شناخته نشده باشد

،ممکن است در درمان پزشکی علت،بسیار مفید باشد.
ارزیابی دیزآرتری:
درمانگر در ارزیابی دیزآرتری،می تواند برخی از روش های کلی خلاصه شده در بخش اصلی این فصل را دنبال نماید

.درمانگر باید تاریخچه جامعی را جمع آوری نموده و مصاحبه کاملی را اجرا کند.

درخواست اطلاعاتی درمورد سلامتی مراجع یا وضعیت پزشکی او بسیار مهم است.

زیرا اکثر مراجعین مبتلا به دیزآرتری،با تاریخچه ای از مداخلات طبی مراجعه می کنند.

همچنین مراجع ممکن است تشخیص عصب شناختی رایجی داشته باشد.

مهم است که ایده روشنی از روند اختلال (مثلا شروع حاد،بدترشدن علایم،بهبودی ناگهانی یا یکنواخت و…)و تغییرات رفتاری همراه به دست آوریم

.این موارد می تواند به تشخیص افتراقی دیزآرتری کمک نماید.
ارزیابی تولید گفتار پیوسته:
ارزیابی واقعی را می توان با جمع آوری نمونه گفتارمحاوره ای آغاز نمود.

نمونه گیری از گفتار محاوره در طی مصاحبه نیز صورت میگیرد.

درمانگر ویژگی های گفتاری و سایر علایم رفتاری یا عصب شناختی واضح مراجع را یادداشت می کند

و می تواند گفتار پیوسته را در طول خواندن شفاهی نیز ارزیابی نماید.ممکن است

از مراجع خواسته شود که “متن پدربزرگ” یا “متن رنگین کمان” را درحالیکه نمونه،ضبط ویدئویی یا شنیداری می شود

،بلند بخواند.این متن ها طوری طرح ریزی شده اند که همه همخوان های انگلیسی را در بر دارد.
ارزیابی مکانیسم تولید گفتار:
چون دیزآرتری با ضعف عضلانی،فلجی خفیف یا ناهماهنگی همراه است

،مهم است که معاینه کامل دهانی-صورتی انجام گیرد.

درمانگر می تواند مکانیسم تولید گفتار را در طول فعالیت های غیر گفتاری زیر ارزیابی نماید:
. صورت را در هنگام استراحت مشاهده کرده و به تقارن،تون،

علائم تنش،تحلیل رفتگی،صورت ماسکه یا بیانگر و وجود حرکات و لرزش های غیرارادی،توجه نمایید.
. حرکات ساختارهای صورتی را در حین بادکردن گونه ها،کشیدن و گرد کردن لب ها،گاز گرفتن

لب پایین،فوت کردن،فشردن لب ها به هم و سپس با صدا جدا کردن آنها

،بازوبسته کردن دهان،نگهداشتن دهان در وضعیت باز شده و…، مشاهده نمایید.
. حالات عاطفی مراجع را مشاهده کرده و به رفتار های صوتی

غیر ارادی مثل دشنام دادن،جیغ کشیدن،گریه کردن،خندیدن و… دقیقا توجه نمایید.
. فک مراجع را در هنگام استراحت ملاحظه نموده و دامنه

حرکت،تون،انحراف آن به طرفین در حین حرکت و مقاومت در مقابل باز کردن یا بستن آن را مد نظر قرار دهید.
. از مراجع بخواهید که زبانش را بیرون آورده و با بیشترین سرعت

ممکن به طرفین حرکت دهد.لب هایش را لیس بزند،با زبان گونه هایش را به طرف بیرون هل دهد،در مقابل تلاش شما برای هل دادن

زبان به داخل مقاومت کند و… .
. مکانیسم نرمکامی-حلقی را هنگامی که مراجع می گوید “ah” مشاهده نموده و حرکت نرمکام را مورد ملاحظه قرار دهید.