اختلال در تلفظ صداي گفتاري
اختلال در تلفظ صداي گفتاري
منظور از توليد صداهاي گفتاري چيست؟
توليد گفتار به معني ايجاد صداهايي با ويژگيهاي شنیداری مشخص برای ادای كلمات است. در طي اين فرايند حركت زبان ، آرواره ها، دندانها ، لبها و كام در جريان مسير هواي حنجره، تغييراتي ايجاد مي كنند كه منجر به اداي صداها و كلمات مي شود.
اختلال در توليد چيست؟
وقتي فردي صداها و كلمات را نادرست توليد مي كند، بطوريكه با هنجار پذيرفته شده در جامعه فرق داشته یا باعث جلب توجه شود يا مانع از برقراري ارتباط گشته و شنونده گفتارش را نفهمیده و براي اينكه بتواند گفتارش را درك كند نياز به توجه ودقت بيشتري باشد ، فرد داراي اختلال توليدي است.
میزان شيوع
تعيين میزان شيوع بسيار مشكل است زيرا افراد بسياري هستند كه مشكل آنها صرفا به اشكال در توليد محدود نمي شود.در آمريكا تخمين زده شده است كه حدود ۵ % از افراد اختلال توليدي دارند .
بنظر محققين خطاهاي توليدي معمولا انعكاسي از يادگيري هستند تا ناتوانيهاي عصبي – حركتي واشكالات ريشه دار. بدون ترديد اكثريت كودكان مبتلا به اختلالات توليدي هيچگونه مشكل عضوي قابل مشاهده اي ندارند.آنها یا صدایی را به جای صدایی دیگر جانشین میکنند مثل ( دربه)به جاي( گربه ) یا صدایی را حذف می کنند مثل( اربه)به جای ( گربه) ویا صدایی را بد تلفظ می کنندمثل قرار دادن زبان بين دو دندان هنگام بیان صدای (س).
سن بروز صداها در گفتار كودكان
صداهاي / ب/ پ / م/ ن/ ه/ : ۲ تا ۳ سالگي
صداهاي /ك / د/ ت/ ف/گ/ ي/: ۳ تا ۴ سالگي
صداهاي/ ل/ س/ ش/ و/ ز/ : ۴ تا ۵ سالگي
صداهاي / چ / ج / ژ / : ۵ تا ۶ سالگي
صداي / ر / : ۶ تا ۷ سالگي
آيا كودكان تمام صداها را بطور همزمان مي آموزند؟
همانطور كه در بالا اشاره شد، صداها بطور متوالي و منظم ياد گرفته مي شوند، يعني هر صدا در يك محدوده سني خاصي بروز پيدا مي كند و در صورت عدم بروز در محدوده سني ذكر شده احتمالا مشكلی وجود واهد داشت. يك كودك ۴ ساله به خوبي بالغين صحبت مي كند و گفتار قابل دركي خواهد داشت و در ۷ سالگي همه صداها را بدرستي ادا خواهد نمود.
علل مشكلات توليدي
نقايص حسي: شامل نقص در حسهاي دهاني يا نقص شنوايي
اشكالات آناتوميك صورت و دهان: ناهنجاريهاي زبان ( مثل بزرگ يا كوچك بودن) و ناهنجاريهاي ساختماني لب، شكاف كام، لوزه هاي كامي و حلقي بزرگ
نقايص سيستم عصبي: ديزارتري( مثلا در كودكان داراي فلج مغزي) يا آپراكسي
عوامل يادگيري : عقب ماندگي ذهني و ناتواني هاي ويژه زباني
نقايص توليدي با منشا عملكردي ( بدون هيچ مشكل عضوي)
علل محيطي : مثل تقليد از الگوهاي گفتاري اشتباه والدين و اطرافيان ،پايين بودن سطح سواد والدين و سطح اجتماعي- اقتصادي زندگي
آيا مشكل توليدي كودك خود به خود رفع مي شوند؟
بعضي از كودكان براي يادگيري و تصحيح الگوي گفتاري خود نياز به برنامه درماني دارند. گفتار درمان با ارزيابي الگوي گفتاري كودك و براساس نتايج آنها مشخص خواهد كرد كه كودك نياز به درمان مشاوره يا درمان مستقيم و درمانهاي كمكي ( مثل پروتز و ….) دارد يا خير.
چه كسي مي تواند در تصحيح اختلالات توليدي كمك كند؟
اگر كودك صداها را صحيح تلفظ نمي كند، با يك گفتاردرمان مشورت نماييد .
اختلال گفتاري تآثير مهمي بر موقعيت اجتماعي-عاطفي-تحصيلي وحتي شغلي خواهد داشت و گفتار مناسب با كيفيت زندگي ارتباط مستقيم دارد. بنابراين ، اقدام سريعتر بخصوص در موارد مشكلات گفتاري شديد بسيار اهميت دارد.